GLOBAL KÖYDEN GLOBAL KENTE: EMPERYALİZMİN YAPAY DÜNYASI

irfan erdogan 


Teknolojinin iletişimde zamanı ve yeri fethinin teknolojinin içeriğine uzatıldığında gerçekler değiştirilerek efsaneler ve masallar (mitler) yaratılır. Marshall McLuhan’ın global köy ve teknolojik determinizmi ve Brzenski'nin global kenti böyle bir masallaştırmayı öyküler: Dünya önce yerel iletişim ağlarıyla birbiriyle ilişkide bulunan geleneksel köylerden ve onların uzantısı kentlerden oluşuyordu. Fakat elektronik iletişim araçlarındaki gelişmeler, özellikle televizyon yayınlarının yaygınlaşmasıyla ve ev biriminin lüks tüketim maddeleri ve bunlarla birlikte gelen "demokratik" ve "özgürlükçü" kültürle birlikte, bu geleneksel, dışa kapalı köy global köy biçimine dönüştü. Global köyün insanları televizyon sayesinde dünyanın her yerinde olup bitenlere (=coca cola, Adidas, futbol maçı, IBM, Converse, Nike, McDonalds, Walt Disney, Marvel, Rambo vb) anında şahit olmaktadır. Marshall McLuhan’ın bu global köyü 1970'lerden sonra, uydularla birbirine bağlanan, post-endüstrializmle, ideolojinin sonunun ilan edildiği ve hizmet sektörüne dayanan global kente dönüştü. Dünya modern uydu iletişimi ve kapitalist üretim biçimindeki gelişmelerle bütünleşik bir dünya oldu. Televizyon barışta ve savaşta kitlelerin "izleyici" olarak değil, katılımcı olarak "iletişim devrimini" getirdi. Vietnam "ilk televizyon savaşı" oldu. "Körfez savaşı" da Karşılıklı bağımlılık içindeki dünyanın iletişimle katıldığı, ilk global "kurtarış" savaşı... Eski modeller, ideolojiler, kalıplar yok oldu. İnsanlar iletişim devrimiyle bütün dünyada katılıma yöneldiler. Emperyalizm yerini gelişmişi taklit ederek, onlardan yeni teknikleri ve bilgileri ve tecrübeleri transfer ederek sağlanan gelişme aldı. 

Bu iddiaların bazıları teknolojinin ulaşabilirlilik potansiyeline bakarsak doğru olasılığına sahiptir. Fakat iddialar mekanikten ve teknikten bahsetmiyor, içerikten bahsediyor. Bu bahsediş egemen gerçeklerin üzerine desenli kılıflar örüştür. Aslında, iletişim teknolojinin devrimi içerik açısından reklamcıların devrimidir; Global köy reklamcıların reklamını yaptıkları tüketim mallarının üreticisi uluslararası firmalar ve ortaklarının köyüdür. Bu köydeki insanların övünülen "katılımı" kendi sömürüsüne kendi eliyle tüketim seviyesinde, üretilmiş son-ürünün kullanımındaki katılımıdır (=tüketim kalkınması). Ne Vietnam ne de Körfez savaşında televizyon kitlelerin arzularının belirlediği ve uygulandığı bir araç veya alan olmuştur; Tam aksine, örneğin Körfez savaşında tümüyle askeri güçler tarafından kontrollü bir şekilde verilen enformasyon çokluğu, bolluğu vardı. Bu bollukla global kentteki savaşa katılan Amerikalılar (ve dünya) ne savaşın ideolojisine ne de gidişine herhangi bir etkide bulunabilecek bir pozisyona getirildiler; seyrederek ve seyrettirilerek global kentteki emperyalist petrol çıkarları düzeninin yeniden kurulmasına katıldılar. Marshall McLuhan'ın iletişimin teknolojik saptayıcılığına, böylece materyal ilişkilerin egemen saptayıcılığında yönetimin bir aracından başka bir karaktere sahip olmadığı örneği verildi. 

Global köy'ün insanları, özellikle Batılıların dışındakiler, 1980'den beri elektronik medyanın haber, hayal ve imaj dünyasının içine kitleler halinde atılmışlardır, Fakat McLuhan’ın iddiasının aksine, globalleşme ve dönüşüm siyasal, ekonomik, sosyal ve kültürel farklılıklar ötesinde insanları egemen bir dünya cemiyetinin üyesi yapmamıştır. Global köyde McLuhan yeni elektronik evrenselliğin "counterblasting” kolektifliğinden çok, egemen pazar ekonomisi düzeninin ve ideallerinin arayıcısıdır. 

McLuhancılığa göre yeni iletişim teknolojileri siyasal devrim saplantısını tümüyle moda dışı yaptı ve ideolojilerin sonunu getirdi; iletişim devrimi siyasal devrimlerin çözemediği sorunları çözmeye başladı. Mattelart'ın belirttiği gibi (1994) iletişim teknolojilerindeki gelişmeler (videolar, vcr'lar, kablo TV, uydu gibi) hem eşitsiz teknolojik medya akımını hem de alternatif gelişmelerin engellenmesini getirir. Egemenliği destekler. (Mattelart, 1992; Mattelart & Schmucler, 1985; Raboy, 1990.)
Share:

Translate

Çok Okunanlar

YENİLER

Blog Arşivi

Labels Etiketler

Burs ve Kitap

Kitaplar BEDAVA

Kitaplarımın hiçbiri kesinlikle satılık değildir (olası istisnai durum için lütfen okuyun). Gerçi birkaç öğrenciye burs vermek için  bi...